Η ευτυχία γράφεται με Α, όπως αγάπη

Είναι παράξενο πώς ένα συνηθισμένο μεσημέρι στη δουλειά μπορεί να μετατραπεί σε φιλοσοφική αναζήτηση. Παρασκευή μεσημέρι και οι μαθητές μου καταβάλλουν φιλότιμες προσπάθειες να διαβάσουν. Και λέω προσπάθειες γιατί λίγο η άνοιξη που μας έχει πιάσει όλους, λίγο το γεγονός ότι είναι μεσημέρι, η βαρεμάρα στην τάξη βαράει κόκκινο (εντάξει, το παραδέχομαι. Η δική μου περισσότερη από όλων των μαθητών μου μαζί. Φταίνε μάλλον οι πεταλούδες στην καρδιά μου, δεν εξηγείται αλλιώς). 

Η καλύτερη μαθήτριά μου γυρνάει και με κοιτάει. Είμαστε στο λήμμα Ε και χρειάζεται λέξεις που αρχίζουν από αυτό. Ευτυχία, πετάγεται ένας συμμαθητής της. «Τι είναι αυτό;» ρωτά απορημένη. Χμ, κοίτα που πέσαμε στα βαθιά. Άντε να εξηγήσεις τώρα τι είναι ευτυχία.  Οκ, ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Η ευτυχία είναι μια κατάσταση.  Όταν σε πλημμυρίζει, αισθάνεσαι σαν κάτι να γαργαλά τις αισθήσεις σου. Νιώθεις πως έχεις μετακομίσει πάνω σε ένα γαλάζιο –για το χρώμα δεν παίρνω όρκο, ο καθένας ας βρει τι του ταιριάζει-συννεφάκι και μαζί του ταξιδεύεις.   Προσπαθώ να σκεφτώ τι κάνει εμένα ευτυχισμένη. Κλείνω τα μάτια. 

Χμ, όχι δύσκολο τελικά. Η ευτυχία μέσα μας ξεκινά από τα μικρά πράγματα και επεκτείνεται. Eπεκτείνεται μέχρι που χτυπάει κορυφή. Είναι  ένα τραγούδι, μια εικόνα, ένα τριαντάφυλλο που ανθίζει,  η όψη του φεγγαριού μια καθαρή νύχτα, οι ατελείωτες ώρες στο αυτοκίνητο με συντροφιά ένα αγαπημένο cd, μια βόλτα στη θάλασσα, μα κυρίως ένα αγαπημένο πρόσωπο να ζεσταίνει την καρδιά σου.  Ίσως τελικά η μεγάλη ευτυχία να κρύβεται ακριβώς εκεί.  Γιατί η μέρα αποκτά ξεχωριστό χρώμα όταν ένας αγαπημένος σού γράφει την καλημέρα του, όταν το τηλέφωνο  χτυπάει μια δύσκολη μέρα και μια φωνή που αγαπάς στην άλλη άκρη του ακουστικού, έρχεται να καλμάρει λίγο το τσιτωμένο νευρικό σου σύστημα. Έλα, παραδέξου το, μόλις ακούς τη φωνή που θέλεις, αυτόματα παύεις να θες να πνίξεις τον κάθε χριστιανό που περνάει από μπροστά σου. Παραδέξου το, ξαφνικά, ο κόσμος μοιάζει ωραίος κι ας είναι για μια στιγμή. 

Το μόνο πρόβλημα με την ευτυχία είναι ότι συνήθως είναι εφήμερη. Πώς λέγαμε κάποτε μόνιμο προσωπικό και πια δεν ισχύει; Έτσι ακριβώς. Η ευτυχία έρχεται και φεύγει όποτε της καπνίσει. Η διάρκειά της ποικίλλει κάθε φορά και έχει μάλλον να κάνει λίγο με την τύχη του καθενός μας, κατά το πώς έχει συνωμοτήσει το σύμπαν (Αυτά σκεφτόταν κι έγραφε ο Κοέλιο και έγινε ζάμπλουτος).  

Η ευτυχία τελικά είναι στιγμές. Όσο το σκέφτομαι, τόσο περισσότερο πείθομαι. Ζήσε τις στιγμές. Άνοιξε την αγκαλιά σου και ετοιμάσου να τις δεχτείς. Πάψε να αναζητάς το υπέρτατο, ίσως και να μην υπάρχει. Πάψε να πιστεύεις σε παραμύθια όταν στα πόδια σου απλώνεται η ζωή. Εύκολη δεν είναι και ούτε ποτέ χαρίστηκε σε κανέναν. Μπορείς όμως να την ζήσεις παλεύοντας για το καλύτερο. Αφουγκράσου τον κόσμο γύρω σου, τόλμα! Κάτι μου λέει πως η ευτυχία κρύβεται σε πράγματα που δεν τα περιμένεις, σε πρόσωπα που πριν φάνταζαν ξένα και τελικά, ήταν πάντα κομμάτι της ζωής σου. Υπήρχαν πριν καν τα ανακαλύψεις, σε πρόσωπα που ήρθαν στη ζωή σου για να μείνουν και να της χαρίσουν λάμψη. Τη λάμψη και το χρώμα που μόνο η αγάπη, η αληθινή αγάπη, μπορεί να σου δώσει.

  Η ευτυχία, ακόμα κι όταν παίζει κρυφτούλι, κάποτε φανερώνεται. 

Άλλωστε, όπως είχε πει ο Τολστόι, αν θες να είσαι ευτυχισμένος απλώς γίνεσαι.

Ο χορός της νύμφης με τα μάτια της Μαίρης Γκαζιάνη

Υπάρχει ένας υπέροχος πίνακας του Nils Blommer (1816-1853) στο εθνικό μουσείο της Στοκχόλμης με τίτλο «Ο χορός των νεράιδων». Παριστάνει μια ομάδα γυναικείων μορφών εξαίσιας ομορφιάς, αραχνοϋφαντα ντυμένες, που χορεύουν στα λιβάδια. 

Και το ερώτημα είναι: πως ξεκίνησε αυτός ο μύθος για τις νεράιδες, αλλά κυρίως τι επιρροές έχει αυτός ο μύθος, στον πραγματικό κόσμο που ζούμε αλλά και στον φανταστικό κόσμο της λογοτεχνίας. Πολλές φορές έχουμε ακούσει ιστορίες από ανθρώπους που είδαν ή που νόμιζαν πως είδαν κάποια νεράιδα να χορεύει κοντά σε ποτάμι αλλά κανείς δεν μπόρεσε ποτέ να το αποδείξει. Πως θα μπορούσε άλλωστε! Εφόσον αν αντικρύσει την νεράιδα παραμένει παγωμένος στη θέση του από φόβο στο άγνωστο και δέος στην εξαίσια ομορφιά! Ή παράδοση μάλιστα λέει ότι δεν πρέπει να μιλήσεις γιατί αλλιώς θα χάσεις τη λαλιά σου. Αν όμως καταφέρεις να της πάρεις το μαντήλι τότε η νεράιδα χάνει τη δύναμή της και γίνεται κοινός άνθρωπος.

Δεν συνάντησα ποτέ στη ζωή μου κάποια νεράιδα, όμως, πολλά χρόνια πριν, πολύ συγγενικό μου πρόσωπο (α΄ εξάδελφος) ο οποίος λόγω της δουλειάς του αναγκαζόταν να επιστρέφει σπίτι του αργά το βράδυ, περνώντας μάλιστα από έρημους τόπους, μια νύχτα επέστρεψε σπίτι του αλαφιασμένος, φοβισμένος αλλά μαγεμένος και διηγήθηκε την συνάντησή του με μια νεράιδα κοντά σ΄ ένα ποτάμι η οποία του έκανε νόημα να την πλησιάσει. Εκείνος έμεινε παγωμένος, δεν μίλησε, δεν κινήθηκε κι η νεράιδα σε λίγο εξαφανίστηκε. Μια ιστορία που την έλεγε μέχρι το θάνατό του.

Παρασύρθηκα όμως στην θεωρία περί νεράιδων αλλά εκεί με παράπεμψε ο τίτλος του βιβλίου –εφόσον οι νεράιδες λέγονται και νύμφες- αλλά και η εσωτερική πλοκή του.

Ο χορός της νύμφης! Η Νατάσα μας προκαταβάλει με τον τίτλο του βιβλίου της για κάτι μεταφυσικό που προφανώς επηρεάζει τους ήρωές της ή και την εξέλιξη της ιστορίας, κάτι άλλωστε που το συνηθίζει στα βιβλία της, χωρίς να πρόκειται για επιστημονική φαντασία. Και άραγε αναφέρεται στον χορό σαν τον δεσμό που δένει μεταξύ τους τους ήρωες ή αναφέρεται στην νύμφη που η απόκοσμη εμφάνισή της είναι καταλυτική για την εξέλιξη της ιστορίας; Και τα δυο εξ ίσου σημαντικά γι΄ αυτό και η Νατάσα τα συνέδεσε σε μια φράση.

Η ιστορία ξεκινάει αρκετά χρόνια πριν σε ένα μοναστήρι, όπου κατά τη διάρκεια μιας τρομερής καταιγίδας, μια βάναυσα κακοποιημένη νεαρή κοπέλα χτυπάει τη πόρτα του μοναστηριού και βρίσκει εκεί καταφύγιο. Μια εκμυστήρευση αρχίζει να πλέκει, μέσα από τις αριστοτεχνικά τοποθετημένες λέξεις τις Νατάσας, το μυστικό που όποιος το μάθει κινδυνεύει.

Η φαντασία της Νατάσας μας μεταφέρει στη συνέχεια σε ένα μικρό χωριό, όπου μια νεαρή δασκάλα μετατίθεται κατόπιν δικής της πρωτοβουλίας. Κι αναρωτιέται κάποιος πως μπορεί να συνδεθεί μια νεαρή του παρελθόντος με μια νεαρή η οποία φτάνει σε ένα χωριό που βρίσκεται πολύ κοντά στο μοναστήρι. Και γιατί άραγε; τι είναι αυτό που την προέτρεψε σε αυτήν την απόφαση; Ο συνταξιούχος πρώην δάσκαλος που την υποδέχεται, η αρνητική στάση του χωριού απέναντί της, η φιλία της με μια απλή αλλά ευτυχισμένη γυναίκα του χωριού, η επαφή της με το μοναστήρι αρχίζουν να δρουν στην ψυχολογία της πρωταγωνίστριας Σμαράγδας με συνέπεια την εξέλιξη της ιστορίας.

Κάπου εκεί ανάμεσα στα κρυμμένα μυστικά που η Σμαράγδα διακαώς επιθυμεί ν΄ ανακαλύψει και ν΄ αποκαλύψει, εφόσον αυτός είναι εξαρχής ο στόχος της, έρχεται η παράξενη συμπεριφορά του δασκάλου, η συνάντηση με την Φρόσω, σύζυγο του προύχοντα του χωριού Μαρίνου Δεληγιάννη, με τον γιο του Φίλιππα και τελικά και με τον ίδιο.

Ένας κύκλος μυστηρίου που γυροφέρνει σε σιωπηλά στόματα, σε ματιές υποταγμένες στην εξουσία της οικονομικής δύναμης, σε πράξεις ανομολόγητες, στην αδυναμία της παραδοχής μυστικών που όμως η Σμαράγδα είναι αποφασισμένη να διελευκάνει. 
Κάπου εκεί, καθώς βαδίζει την πορεία του κύκλου προσπαθώντας να συνδέσει τα κομμάτια του παζλ, συναντάει ή έτσι τουλάχιστον νομίζει, τη νύμφη η οποία ζει στον κορμό μιας βελανιδιάς κοντά στην είσοδο μιας σπηλιάς. Μαγεύεται από το χορό της νύμφης, στην πορεία η σπηλιά γίνεται το καταφύγιό της αλλά και η ίδια αφήνεται να παρασυρθεί στους ρυθμούς του χορού που η νύμφη της «διδάσκει».
Ένας μεγάλος έρωτας γεννιέται ανάμεσα στη Σμαράγδα και τον Φίλιππα, πιστεύω υπό την αιγίδα της νύμφης, η οποία παραχωρεί το καταφύγιό της στις συναντήσεις των δυο ερωτευμένων. Ένας έρωτας εμπόδιο στα θολωμένα, από το πάθος και τη ζήλεια, μάτια του προύχοντα.
Οι αποκαλύψεις αρχίζουν να ξεδιπλώνονται η μια μετά την άλλη, σαν ένα γαϊτανάκι απελευθέρωσης των κορδελών που συνδέουν τα πρόσωπα και τα γεγονότα. Σαν επιστέγασμα ακολουθεί μια μεγάλη σύγκρουση. Θα υπάρξει λύτρωση; Αυτό θα το ανακαλύψετε διαβάζοντας το βιβλίο. Πάντως η νύμφη εξακολουθεί να ζει στη μεγάλη βελανιδιά κοντά στην είσοδο της σπηλιάς. 
Προσωπικά, τον τρόπο γραφής της Νατάσας Γκουτζικίδου, έχοντας διαβάσει τα τέσσερα από τα πέντε βιβλία της, τον θεωρώ ένα χάδι στη ψυχή. Η φαντασία της είναι αστείρευτη και παράλληλα μυστηριώδης. Έχει τον τρόπο να σε μεταφέρει στο τόπο που ζουν οι ήρωές της, να σου μεταβιβάσει το συναίσθημά τους, να σε υποβάλει στην ανάγκη της συμμετοχής στα δρώμενα με τρόπο ώστε να μην εγκαταλείπεις το βιβλίο από τα χέρια σου πριν το ολοκληρώσεις.

Ο τρόπος που χρησιμοποιεί τις δολοπλοκίες, τα μυστικά και ψέματα, τους ξεχασμένους φακέλους, την μεταφυσική εμπλοκή, πείθει ότι η σκέψη της, κρατάει τον μίτο της φαντασίας πολλών λαβυρίνθων, τους οποίους μας αποκαλύπτει κάθε φορά με την πένα της με την έκδοση κάθε νέου βιβλίου της.

Η Νατάσα Γκουτζικίδου είναι μια γυναίκα όμορφη εξωτερικά κι εσωτερικά. Όταν διαβάσεις τα βιβλία της αντιλαμβάνεσαι ότι πρόκειται για μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Μόλις την συναντήσεις δεν μπορείς παρά να την συμπαθήσεις. Όταν την γνωρίσεις, την αγαπάς. Όταν συνδεθείς μαζί της, τη λατρεύεις.

Αυτή είναι η Νατάσα για μένα! Μια φίλη ψυχής! 
Νατάσα μου καλοτάξιδα όλα τα βιβλία σου!
12-01-2013

Μαίρη Γκαζιάνη

Ποιήτρια, συγγραφέας, ζωγράφος